W odpowiedzi na zarzuty dotyczące braku należytego nadzoru nad wykorzystanie dotacji celowej udzielonej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (w organizacji) ponowić należy, że rozliczenie dotacji przyznanej w 2023 r. nastąpiło na podstawie umowy dotacyjnej z dnia 14 lipca 2023 r. zawartej w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn.: „Zaprojektowanie, rozbiórka, rozbudowa, przebudowa, remont, rewaloryzacja oraz zmiana sposobu użytkowania budynku szpitala na terenie dawnego Aresztu Śledczego Warszawa – Mokotów na budynek administracyjno-biurowy Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (w organizacji) w Warszawie wraz z zagospodarowaniem terenu i infrastrukturą techniczną” oraz na podstawie zawartej w dniu 20 lipca 2023 r. umowy z Wykonawcą robót firmą: ZAB-BUD Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Nowosieleckiej 14a/2, 00-466 Warszawa na wykonanie kompleksowej realizacji zadania inwestycyjnego w formule „zaprojektuj i wybuduj”.
W dniu 19 grudnia 2023 r. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę Nr 271/B/2023 obejmująca: rozbiórkę wiat, przebudowę, remont i zmianę sposobu użytkowania budynku szpitala na terenie dawnego Aresztu Śledczego Warszawa–Mokotów na budynek administracyjno-biurowy Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (w organizacji) w Warszawie wraz z zagospodarowaniem terenu i infrastrukturą techniczną, na terenie działki ew. Nr 31/2, obręb 1-01-10 przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie w Dzielnicy Mokotów, (kategoria obiektu budowlanego – XVI). Decyzja stała się ostateczna 5 stycznia 2024 r.
W okresie od 20 lipca 2023 r. do czasu uzyskania pozwolenia na budowę realizowane były prace związane z organizacją placu budowy, ogrodzeniem placu budowy, lokalizacją i ustawieniem kontenerów biura budowy, usuwane były pozostawione luźne elementy wyposażenia.
Jednocześnie, przeprowadzane były prace wewnątrz budynku, które związane były z przygotowaniem obiektu do planowanych prac związanych z zasadniczą przebudową. Budynek byłego szpitala więziennego był wyposażony w ponadstandardowe instalacje budynkowe związane z bezpieczeństwem oraz funkcją szpitala więziennego. Podzielony był na wewnętrzne strefy wydzielone kratami i dodatkowymi systemami zabezpieczającymi przed niekontrolowanym opuszczeniem obiektu przez więźniów. Otwory okienne zabezpieczone były podwójnymi kratami od wewnątrz i od zewnątrz budynku oraz dodatkowo siatką w stalowej ramie. Wszystkie otwory drzwiowe posiadały oprócz drzwi przedsionki wykonane z konstrukcji stalowej zakotwione trwale w posadce i ścianach pomieszczenia. Wszystkie ścianki działowe posiadały zabezpieczenia mechaniczne w postaci stalowych siatek na całej wysokości ścianki. Natomiast wyposażenie budynku w łóżka i wszelkiego rodzaju szafki, stoły były w sposób trwały przymocowane do ścian lub posadzki.
W ramach przygotowań zostały zdemontowane zabezpieczenia mechaniczne typu kraty siatki, przedsionki przed pomieszczeniami dla osadzonych, wydzielenia strefowe oraz odcinane lub wykuwane były elementy wyposażenia oraz stolarka drzwiowa. Demontowane były również instalacje wewnętrzne: centralnego ogrzewania, wentylacji, wodno-kanalizacyjne, elektryczne, wszystkie instalacje związane z funkcją szpitalną, urządzenia i wyposażenie sali operacyjnej. W budynku były zdemontowane elementy wykończenia zbędne lub w złym stanie technicznym przez co były niemożliwe do wykorzystania i pozostawienia przy nowej biurowej funkcji budynku.
Przedmiotowe prace zostały wykonane i rozliczone w ramach dotacji w 2023 r. Nie wymagały jednak uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, a ich wykonanie leżało w dobrym interesie inwestora, który przede wszystkim podejmując wyżej opisane działania miał na celu osiągnięcie sprawnego przebiegu realizacji inwestycji i zakończenie w terminie określonym w –mowie.
Przepis Prawa budowlanego – art. 3 pkt. 12, definiujący termin pozwolenia na budowę, mówi: że przez pozwolenie na budowę należy rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego. Przepis ten w odniesieniu do analizowanej sytuacji nie zobowiązywał inwestora do uzyskiwania pozwolenia na przedmiotowe prace, gdyż nie polegały na przebudowie lub remoncie całego budynku, urządzeń lub instalacji, lecz tylko na demontażu instalacji, urządzeń i elementów niezależnych od konstrukcji budynku. Były to prace, dla których Prawo budowlane art. 29 ust 4. nie nakłada obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia.
Potwierdzeniem, że w obiekcie prowadzone były prace objęte wyłączeniem z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę jest raport Nr 2 inwestora zastępczego z dnia 27 grudnia 2023 r., w którym zawarto informację o typie i charakterze prowadzonych robót.
Tym bardziej nie można się zgodzić ze stanowiskiem wskazującym, że fakt powiązania robót budowlanych z zamierzeniem budowlanym, a w konsekwencji wskazanie tychże robót w decyzji z 19 grudnia 2023 r. wiąże się z niemożnością ich rozpoczęcia przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Interpretacja taka zupełnie pomija fakt, że art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawa budowlanego wyłącza z zakresu tego przepisu roboty określone w art. 29-31 stanowiąc, że „roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31”. Co więcej, przepis ten nie uzależnia rozpoczęcia całego zamierzenia od pozyskania pozwolenia na budowę. Ustawodawca wyraźnie w nim wskazał, że obowiązek uzyskania decyzji odnosi się do robót budowlanych, których ustawa nie wyłącza. Oczywiście nie niweczy to konieczności objęcia pozwoleniem na budowę tychże robót przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, który jest związany normą art. 33 zd. 1 prawa budowlanego, na mocy którego „pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego”. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do nieuzasadnionych wniosków, że inwestor realizujący jedynie prace określone w art. 29-31 prawa budowlanego jest obarczony takim samym formalizmem jak podmiot, który dokonuje szerszej inwestycji, w ramach której dla rozpoczęcia innych robót budowlanych konieczne jest pozyskanie decyzji administracyjnej. Poza tym podmiot, który zamierza realizować różne rodzaje robót budowlanych, których jedynie część objęta jest normą art. 28 Prawa budowlanego nie mógł rozpocząć pozostałych z nich jedynie z faktu, że powinny być wskazane w pozwoleniu na budowę.
Zważywszy na powyższe przesłanki oraz wykorzystanie dotacji zgodnie z umową, przeznaczeniem i na warunkach określonych umową dotacyjną dokonano merytorycznego zatwierdzenia rozliczenia dotacji, a proces nadzoru nad realizacją wydatków z dotacji celowej udzielonej Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (w organizacji) był realizowany prawidłowo, dlatego zarzut formułowany przez Najwyższą Izbę Kontroli dotyczącego braku należytego nadzoru nad wykorzystaniem dotacji celowej jest bezzasadny.
Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (w organizacji)
