Czy historia więzienia mokotowskiego może zainspirować artystów do stworzenia dzieł? Otwarta w naszym muzeum wystawa młodych twórców „Ślady, których miało nie być” pokazuje, że tragiczne losy więzionych na Rakowieckiej sprowokowały artystów do stworzenia przejmujących prac.
W industrialnej przestrzeni dawnej więziennej drukarni, trzynastu młodych twórców zaprezentowało swoje obrazy, rzeźby, instalacje artystyczne. Otwarta 10 grudnia wystawa, zatytułowana „Ślady, których miało nie być”, to efekt projektu artystycznego inspirowanego historią.
Wiosną 2025 roku grupa studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zwiedziła dawne więzienie mokotowskie, poznała jego historię, a także spotkała się z uznanymi artystami tworzącymi niezależną sztukę w okresie PRL, m.in. z Ludwiką Ogorzelec, Jerzym Kaliną oraz prof. Krzysztofem Wachowiakiem. Zdobyta podczas zwiedzania wiedza i własne poszukiwania historyczne stały się inspiracją dla młodych twórców do stworzenia prac artystycznych. Złożyły się one na wystawę wieńczącą projekt.
– Nie po raz pierwszy w murach więzienia mokotowskiego prezentujemy prace artystyczne – podkreśliła podczas uroczystego wernisażu Adrianna Garnik, dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Wcześniej w muzeum prezentowana była sztuka m.in. Marii Hiszpańskiej-Neumann, Jana Lebensteina czy Ignacego Czwartosa.
– Każda twórczość indywidualna otwiera przed nami osobowość indywidualną, ale także głębokie przeżycia. W przypadku dzieł prezentowanych na tej wystawie przeżycia te widać nie tylko w pracach, ale i w opisach jakie przygotowali twórcy – mówiła dyrektor Adrianna Garnik.
Na opisy prac przygotowane przez twórców zwracał uwagę także obecny na wernisażu dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. – Historia, historia najnowsza, historia trudna – traumatyczna w wielu momentach, może być atrakcyjna dla artysty. To widać w tych pracach, widać w opisach, które są bardzo przejmujące. Głęboko dotykają samej istoty tego, co w tym miejscu się działo – zaznaczył dr hab. Karol Polejowski.
Nawiązał również do tytułu wystawy młodych twórców. – Ślady, których miało nie być to była istota systemu komunistycznego. Te ślady jednak przetrwały i państwo wydobywacie je i pokazujecie nam dzięki swojej wrażliwości artystycznej.
Młodzi twórcy uczestniczący w projekcie artystycznym pokazali w swoich pracach, to co najbardziej ich poruszyło w trakcie zwiedzania dawnego więzienia mokotowskiego i indywidualnych poszukiwań.
Jeremi Nowiński nie krył, że w sposób szczególny jego uwagę przykuło stłoczenie więźniów w niewielkich celach. Na wystawie zaprezentował dwa dzieła: „Prison Architect” (olej na płótnie) oraz „Zbugowany” (akryl na płótnie).
Michalina Rokicka stworzyła rzeźbę zatytułowaną „Śmierć to zawsze śmierć” (papier mache i akryl). „Rzeźba przedstawia postać zamienioną w kamienny nagrobek. Choć kształtem jeszcze przypomina człowieka, życie już dawno z niej uleciało. Jest pozbawiona rąk, co symbolizuje odebranie jej jakiejkolwiek sprawczości” – tłumaczy autorka.
Wernisaż zakończył spektakl muzyczny „Młodzież w walce z komuną” przygotowany przez Fundację „Skrzydła Sztuki”.
By zobaczyć jak młodzi artyści postrzegają historyczne wydarzenia związane z więzieniem mokotowskim, zapraszamy do obejrzenia wystawy. Będzie ją można zobaczyć w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL do końca stycznia 2026 r. – od wtorku do niedzieli w godzinach otwarcia muzeum.
Wystawa została przygotowana we współpracy ze studentami Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Projekt było koordynowany przez dr Katarzynę Dyjewską i dr Karolinę Lizurej – wykładowczynie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Opiekunem projektu ze strony muzeum był dr Janusz Janowski, doradca dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Więcej o wystawie młodych twórców można przeczytać na naszej stronie w zakładce Wystawy.
Wystawa młodych twórców – „Ślady, których miało nie być”, to jeden z elementów uroczystości z okazji 44. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Zostały one objęte Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Karola Nawrockiego. Program uroczystości można znaleźć na naszej stronie internetowej w materiale: 13 grudnia. Upamiętnijmy ofiary stanu wojennego.
„Ślady, których miało nie być”
Rakowiecka 37, Warszawa – budynek dawnej drukarni
10 grudnia 2025 – 31 stycznia 2026
Wstęp wolny
